Indias First General Election 1951 : భారతదేశపు మొదటి సార్వత్రిక ఎన్నికలు 1951: ఆదిలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య విజయం

Indias First General Election 1951

Indias First General Election 1951 : స్వాతంత్ర అనంతరం ప్రజాస్వామ్యం దిశగా భారతదేశ ప్రయాణం 1951-1952లో జరిగిన తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల స్మారక ఘట్టంతో అడుగులు పడింది. బానిస చెర నుంచి బయటకు వచ్చి ప్రజాస్వామిక ప్రక్రియ ప్రారంభం వరకు దేశం సవాళ్లు, ఆకాంక్షలతో నిండిన మార్గంలో పయనించింది. సార్వత్రిక ఎన్నికల దృష్ట్యా గత స్మృతులను గుర్తుకు చేసుకుందాం.

72 ఏళ్ల క్రితం జరిగిన సార్వత్రిక ఎన్నికలు దేశ చరిత్రలో కీలక ఘట్టంగా నిలుస్తున్నాయి. దేశ ప్రజాస్వామిక ప్రయోగంపై మొదట్లో పాశ్చాత్యుల సందేహాలు ఉన్నప్పటికీ, ఈ ఎన్నికలు అఖండ విజయాన్ని సాధించాయి. దేశం విస్తృతత, నిరక్షరాస్యత ఉన్నప్పటికీ, 1951 ఎన్నికలు ప్రపంచం దృష్టిని ఆకర్షించాయి. ఇది ప్రజాస్వామ్య ఆదర్శాలపై భారతదేశం యొక్క నిబద్ధతను ప్రదర్శించింది.

సాధారణంగా కాంగ్రెస్ పార్టీగా పిలువబడే భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్‌సీ) ఈ చారిత్రాత్మక ఘటనలో ప్రధాన పాత్ర పోషించింది. 1885, డిసెంబరు 28న ఐఎన్‌సీ స్థాపించబడి దేశం అంతటా లోతైన మూలాలను కలిగి ఉంది. ఆసియా, ఆఫ్రికా బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంలో మొదటి ఆధునిక జాతీయోద్యమంగా గుర్తించబడింది. దాని స్థాపన దేశ స్వాతంత్ర పోరాటం వైపు ముఖ్యమైన అడుగును సూచించింది. తరువాత ప్రజాస్వామ్య ప్రక్రియలో దాని భాగస్వామ్యం ప్రజాస్వామ్య సూత్రాల పట్ల దేశం యొక్క అంకితభావాన్ని నొక్కిచెప్పింది. 1951 ఎన్నికలు భారతదేశపు అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశ హోదాను సుస్థిరం చేయడమే కాకుండా, భవిష్యత్ ఎన్నికల ప్రక్రియలకు ఒక ఉదాహరణగా నిలిచాయి, శక్తివంతమైన మరియు బహుళత్వ రాజకీయ ముఖచిత్రానికి పునాది వేశాయి.

1951, అక్టోబరు నుంచి 1952 ఫిబ్రవరి వరకు జరిగిన భారత తొలి ఎన్నికలు ప్రజాస్వామ్య చరిత్రలోనే అత్యంత సుదీర్ఘమైనవి. భారతదేశానికి స్వాతంత్ర్యం వచ్చిన కొద్ది కాలానికే 1947, నవంబరులో ఈ ఎన్నికలకు పునాది ప్రారంభమైంది, వలస వారసత్వం ఉన్న ఇతర దేశాల మాదిరిగా కాకుండా ముందస్తు ఎన్నికల అనుభవం లేకుండా సార్వత్రిక వయోజన ఓటు హక్కుకు ఒక ఉదాహరణను ఏర్పాటు చేసింది. ఈ ప్రయత్నం పరిపాలనా చట్రాలను స్థాపించడం నుంచి ప్రధానంగా నిరక్షరాస్యులైన ప్రజలకు ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలను పరిచయం చేయడం వరకు బలమైన సవాళ్లను అందించింది.

‘నయా హిందుస్థాన్ జిందాబాద్ (నవ భారతానికి కీర్తి)’ అంటూ మొదటి ప్రధాని జవహర్ లాల్ నెహ్రూ చేసిన నినాదం ఆ క్షణం చారిత్రక ప్రాముఖ్యతను చాటి చెప్పింది. కొత్త ప్రజాస్వామ్య దేశమైనప్పటికీ, భారతదేశం తన మొదటి సార్వత్రిక ఎన్నికలను ధైర్యంగా నిర్వహించింి. ఫలితంగా భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ (ఐఎన్‌సీ) ఘన విజయం సాధించింది. మొత్తం 489 స్థానాలకు ఐఎన్సీ 45 శాతం ఓట్లు, 364 స్థానాలు సాధించి తన ఆధిక్యాన్ని సుస్థిరం చేసుకుంది. దీనికి భిన్నంగా రెండో స్థానంలో నిలిచిన సోషలిస్ట్ పార్టీ 11 శాతం ఓట్లు దక్కించుకొని 12 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ఈ ఎన్నికల ఫలితం ఐఎన్‌సీకి ఉన్న ప్రజాదరణను ఈ ఎన్నికల్లో చూపించింది. దేశంలో దాని శాశ్వత రాజకీయ ప్రభావానికి పునాది వేసింది.

విస్తారమైన పరిమాణం మరియు వైవిధ్యం కారణంగా భారతదేశం తన మొదటి సార్వత్రిక ఎన్నికలను నిర్వహించడంలో గణనీయమైన సవాళ్లను ఎదుర్కొంది. పరిపాలనా యంత్రాంగం మారుమూల ప్రాంతాలను కవర్ చేయాల్సి వచ్చింది. సంస్థానాల్లో రాచరిక పాలన నుంచి ప్రజాస్వామ్యం వైపునకు మారడం అపూర్వం. ఎక్కువగా నిరక్షరాస్యులైన ప్రజలు తమ నాయకుడిని ఎంచుకోగలరా? అనే ఆందోళన కలిగింది. ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ సుకుమార్ సేన్ నేతృత్వంలో 1951, అక్టోబర్ నుంచి 1952, ఫిబ్రవరి వరకు జరిగిన ఈ ఎన్నికలు స్వాతంత్య్రానంతరం సార్వత్రిక వయోజన ఓటుహక్కుకు కారణం అయ్యాయి. భారత ఎన్నికల సంఘం (ఈసీ) ఇంటింటి ఓటరు నమోదు కార్యక్రమాన్ని చేపట్టింది, అయితే కఠినమైన మార్గదర్శకాలు లక్షలాది మంది మహిళలను మినహాయించింది. ఈ అడ్డంకులు ఉన్నప్పటికీ, వైవిధ్యమైన, సవాలుతో కూడిన వాతావరణంలో బలమైన ఎన్నికలు జరిగాయి.

విలక్షణమైన పార్టీ చిహ్నాలు, స్టీల్ బ్యాలెట్ బాక్సులను ప్రవేశపెట్టడం ఓటింగ్ ప్రక్రియను క్రమబద్ధీకరించి, గోప్యత, పారదర్శకత రెండింటినీ నిర్ధారించింది. లాజిస్టిక్ సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ, 1951, అక్టోబరులో అనేక దశల్లో పోలింగ్ ప్రారంభమైంది, దేశ వ్యాప్తంగా భిన్నమైన పోలింగ్ నమోదైంది. ఏప్రిల్ 1952లో, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ లోక్ సభలో గణనీయమైన మెజారిటీని సాధించింది, జవహర్ లాల్ నెహ్రూ, శ్యాం ప్రసాద్ ముఖర్జీ వంటి కీలక నాయకులు విజయం సాధించారు. మొరార్జీ దేశాయ్ ఓటమిని చవిచూడగా, కమ్యూనిస్టు పార్టీకి చెందిన రావి నారాయణ రెడ్డి అత్యధిక మెజారిటీ సాధించి దేశ రాజకీయ వైవిధ్యానికి అద్దం పట్టారు. ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ సేన్ ఈ ఎన్నికలను విజయంగా అభివర్ణించారు. ఇది ప్రజాస్వామ్యం పట్ల భారతదేశం యొక్క నిబద్ధతను నొక్కి చెప్పింది. అడ్డంకులు, గణనీయమైన ఆర్థిక వ్యయం ఉన్నప్పటికీ, ప్రారంభ ఎన్నికలు భవిష్యత్తు ఎన్నికల ప్రక్రియలకు బలమైన పునాది వేశాయి. ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలపై దేశం యొక్క అచంచలమైన నమ్మకాన్ని పునరుద్ఘాటించాయి.

ఎన్నికలను విజయవంతంగా నిర్వహించినందుకు అంతర్జాతీయ మీడియా, ప్రచురణ సంస్థలు భారత్ ను విస్తృతంగా ప్రశంసించాయి. ది న్యూయార్క్ టైమ్స్ మరియు బ్రిటిష్ వార్తాపత్రికలు వంటి ప్రఖ్యాత ప్రచురణల నుంచి వచ్చిన వ్యాసాలు ప్రజాస్వామ్యంలో భారతదేశం యొక్క అపూర్వ ప్రయోగాన్ని ప్రశంసించాయి. ఈ ఎన్నికలు చరిత్రలోనే అతిపెద్ద స్వేచ్ఛాయుత ఎన్నికలుగా, ఆసియా మొత్తానికి సవాలుగా నిలిచాయని పతాక శీర్షికలు ప్రశంసించాయి. ఎన్నికల సమయంలో తక్కువ స్థాయిలో అవినీతి, హింస కనిపించిందని, ముఖ్యంగా నిరక్షరాస్యుల బాధ్యతాయుతమైన ప్రవర్తనను ఎత్తిచూపిందని నివేదికలు ప్రశంసించాయి.

తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికల్లో వయోజన మహిళలందరికీ ఓటు హక్కు కల్పిస్తూ భారత్ తీసుకున్న నిర్ణయంపై సర్వత్రా హర్షాతిరేకాలు వ్యక్తమయ్యాయి. ఓటు హక్కు కోసం బ్రిటన్, ఐర్లాండ్ వంటి దేశాల్లో మహిళలు పోరాడుతున్న సమయంలో భారత్ లో మహిళా ఓటర్లకు ప్రాధాన్యం ఇవ్వడం చారిత్రాత్మక మైలురాయిగా భావించారు. ముఖ్యంగా ఐరిష్ ప్రచురణలు గృహిణులతో సహా భారతీయ మహిళలు తమ ఓటు హక్కును వినియోగించుకోగలిగారని ప్రశంసించాయి. 17.5 మిలియన్లలో సుమారు 8.5 మిలియన్ల మంది అర్హులైన మహిళా ఓటర్ల సంఖ్య పరిమాణం ఎన్నికల ప్రక్రియలో లింగ సమానత్వంపై దేశం నిబద్ధతను చాటింది.

ప్రచ్ఛన్న యుద్ధ కాలంలో, కమ్యూనిజం పెరుగుదల యునైటెడ్ స్టేట్స్, బ్రిటన్ కు ఒక ప్రధాన ఆందోళనగా ఉంది. భారత కమ్యూనిస్టు పార్టీ దక్షిణాది రాష్ట్రాల్లో కొంత మేర విజయం సాధించినా, అంతర్జాతీయ మీడియా భారత ఆర్థిక పరిస్థితులపై ఎక్కువ దృష్టి సారించింది. పాశ్చాత్య దేశాలు ప్రతిస్పందించాయి, ఆర్థిక పురోగతిని పరిష్కరించడం గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో కమ్యూనిజం యొక్క విజ్ఞప్తిని ఎదుర్కోగలదని నమ్మి భారతదేశానికి అధిక ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించాయి.

భారత్ లో విలీనమైన సంస్థానాలు కూడా ఈ ఎన్నికల్లో పాల్గొన్నాయి. ప్రజాస్వామిక ఎన్నికల్లో ఇది వారి మొదటి అనుభవం, ఇది ఈ రాష్ట్రాలకు మరియు వాటి పాలక కుటుంబాలకు గణనీయమైన మార్పు సూచించింది. ఈ ఎన్నికలు రాచరిక కుటుంబాలు ప్రజాస్వామిక రాజకీయాల్లో పాల్గొనేందుకు అవకాశాన్ని కల్పించాయి. వారి విజయాలు అంతర్జాతీయ ప్రచురణల్లో ఆసక్తిని, దృష్టిని ఆకర్షించాయి. ఇండోనేషియా వంటి భారత్ కు దగ్గరగా ఉన్న దేశాలు ఈ ఎన్నికలను నిశితంగా పరిశీలించాయి. ఈ ప్రాంతంలోని విభిన్న సామాజిక, రాజకీయ ముఖచిత్రాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటే భారత ప్రజాస్వామిక ప్రయోగం ఎలా ఉంటుందోనన్న ఆందోళన నెలకొంది.

ప్రారంభ సార్వత్రిక ఎన్నికలు అనుమానాలను పటాపంచలు చేశాయి. ప్రజాస్వామ్యంపై దేశానికి ఉన్న అచంచలమైన నిబద్ధతను ప్రదర్శించాయి. దేశం విశాలంగా ఉన్నప్పటికీ, అధిక నిరక్షరాస్యత రేటు ఉన్నప్పటికీ, దేశం చరిత్రలో అతిపెద్ద స్వేచ్ఛాయుత ఎన్నికలను విజయవంతంగా నిర్వహించింది. అంతర్జాతీయ మీడియా ఈ విజయాన్ని గుర్తించి ప్రశంసించింది, మహిళా ఓటర్లను చేర్చడం, ఓటర్ల బాధ్యతాయుతమైన ప్రవర్తనను గమనించింది. ఈ ఎన్నికలు సామాజిక-ఆర్థిక సవాళ్లను పరిష్కరించేందుకు పాశ్చాత్య దేశాల నుంచి ఆర్థిక సాయం పెంచేందుకు ప్రేరేపించాయి. మొత్తం మీద దేశం మొదటి ఎన్నికలు దాని ప్రజాస్వామ్య ప్రయాణానికి బలమైన పునాది వేశాయి, ప్రపంచ దేశాలకు స్ఫూర్తిదాయక ఉదాహరణగా నిలిచాయి.

1951-1952లో జరిగిన తొలి సార్వత్రిక ఎన్నికలతో వలస పాలన నుంచి ప్రజాస్వామ్యం వైపు దేశ ప్రయాణం చారిత్రాత్మక మైలురాయిని చేరుకుంది. విస్తారమైన పరిమాణం, వైవిధ్యం, నిరక్షరాస్యతతో సహా అనేక సవాళ్లు ఉన్నప్పటికీ, దేశం తన ప్రజాస్వామ్య సూత్రాలపై తన అచంచల నిబద్ధతను ప్రదర్శిస్తూ తన ప్రజాస్వామ్య ప్రయోగాన్ని ధైర్యంగా ప్రారంభించింది. ఈ ఎన్నికలను విజయవంతంగా నిర్వహించడం ద్వారా ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశంగా భారత్ ఖ్యాతిని సుస్థిరం చేయడంతో పాటు భవిష్యత్ ఎన్నికల ప్రక్రియలకు ఒక ఉదాహరణగా నిలిచింది. ఆధునిక ఎన్నికలలో 960 మిలియన్లకు పైగా ఓటర్లు పాల్గొనడంతో, భారతదేశం తన ప్రజాస్వామ్య విలువలను నిలబెట్టుకుంటూ, ప్రపంచ దేశాలకు ఆశాదీపంగా మరియు ప్రేరణగా పనిచేస్తుంది.